ဘင္နီတက္ဇ္အလြန္ ဇီဒန္းအေရာက္ ေသာင္းေျပာင္းေထြလာ

Nyi Min Han | 05/01/2016 | ေဆာင္းပါးႏွင့္ အင္တာဗ်ဳးမ်ား | | Photo : Getty Images

ဘင္နီတက္ဇ္ကို ဘာလို႔ထုတ္ပယ္ရသလဲ
တစ္ခ်ိန္က ရီးရဲလ္လူငယ္အသင္းေတြကို နည္းျပအျဖစ္တာ၀န္ယူဖူးတဲ့ ဘင္နီတက္ဇ္ကို ထုတ္ပယ္ဖို႔အတြက္ ဒါ႐ိုက္တာဘုတ္အဖြဲ႕က ဘာေၾကာင့္ ခက္ခက္ခဲခဲဆံုးျဖတ္ခဲ့လဲဆိုတာ ဥကၠ႒ပီရက္ဇ္က ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားမႈမရွိေသးပါဘူး။

တနလၤာေန႔သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာေတာ့ ပီရက္ဇ္က”သူဟာ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ပီသတဲ့ လူေတာ္တစ္ေယာက္ဆိုတာ အားလံုးသိေအာင္ ကၽြန္ေတာ္ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ရီးရဲလ္နည္းျပအျဖစ္တာ၀န္ယူေနခ်ိန္မွာ ဘင္နီတက္ဇ္ရဲ႕ႀကိဳးပမ္းခဲ့မႈေတြကို ကၽြန္ေတာ္အသိအမွတ္ျပဳပါတယ္”လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ဘင္နီတက္ဇ္ဟာ ရီးရဲလ္ကို ပဲ့ကိုင္ခ်ိန္မွာ စုစုေပါင္း ၂၅ ပြဲအနက္ ၃ ပြဲသာ အေရးနိမ့္ခဲ့ၿပီး ခ်န္ပီယံလိဂ္မွာလည္း အုပ္စုပြဲစဥ္ ၂ ပြဲက်န္ခ်ိန္မွာ ေနာက္တစ္ဆင့္တက္ေအာင္ ဦးေဆာင္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

မယ္လ္မိုကို အိမ္ကြင္းမွာ ၈ ဂိုးျပတ္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ၁၉၆၀ ေနာက္ပိုင္း ရီးရဲလ္ရဲ႕ပထမဆံုး ဂဏန္း ၂ လံုးနဲ႔ႏိုင္ပြဲျဖစ္တဲ့ ၉ ေယာက္က်န္ ဗယ္လက္ကာႏိုကို ၁၀-၂ နဲ႔ အႏိုင္ရခဲ့တာေတြက သူ႔ရဲ႕ ၇ လ ၾကာနည္းျပဘ၀မွာ အေအာင္ျမင္ဆံုးအခ်ိန္ေတြျဖစ္ခဲ့ပါေပမယ့္ ကြင္းတြင္း၊ ကြင္းျပင္ အခ်က္အလက္ေပါင္းစပ္မႈေတြအရ သူ႔ရဲ႕က်ဆံုးခန္းကို ဦးတည္သြားခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီအခ်က္ေတြထဲကတစ္ခုကေတာ့ ႏို၀င္ဘာလတုန္းက မဟာၿပိဳင္ဘက္ ဘာစီလိုနာကို အိမ္ကြင္းမွာ ၄ ဂိုးျပတ္ ဒူးေထာက္ခဲ့ရတာျဖစ္ၿပီး ေရာ္နယ္ဒိုနဲ႔အဆင္မေျပျဖစ္တယ္လို႔ သတင္းထြက္လာသလို သူ႔ရဲ႕ခံစစ္ပိုင္းမဟာဗ်ဴဟာကိုလည္း ေ၀ဖန္ခံခဲ့ရပါတယ္။

အစားထိုးမႈမွန္ကန္ရဲ႕လား
ထိပ္တန္းကလပ္နည္းျပအျဖစ္ အေတြ႕အႀကံဳမရွိတဲ့ ဇီဒန္းလိုလူမ်ိဳးကို နည္းျပအျဖစ္ခန္႔အပ္လိုက္တာက စြန္႔စားလြန္းရာက်ေပမယ့္ သူ႔ကို အနာဂတ္ရီးရဲလ္နည္းျပအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရတာေတာ့ ၾကာပါၿပီ။

ဇီဒန္းဟာ စပိန္တတိယတန္းမွာ ၀င္ကစားေနတဲ့ ရီးရဲလ္(ခ)အသင္းကို ၂၀၁၄ ကတည္းက နည္းျပတာ၀န္ယူေနတာျဖစ္ၿပီး အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ရီးရဲလ္ကို ၁၀ ႀကိမ္ေျမာက္ ခ်န္ပီယံလိဂ္ဖလားရေစခဲ့တဲ့ နည္းျပအန္စေလာ့တီရဲ႕နည္းျပအဖြဲ႕ထဲမွာ အဓိကက်ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။

သူရဲ႕ကစားသမားဘ၀တုန္းကလည္း ဇီဒန္းဟာ ရီးရဲလ္ၾကယ္စင္စုရဲ႕ေသာ့ခ်က္ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြတုန္းက ရီးရဲလ္ဥကၠ႒အျဖစ္ ပထမအႀကိမ္တာ၀န္ယူခဲ့တဲ့ ပီရက္ဇ္က ကမ႓ာ့အေကာင္းဆံုးကစားသမားေတြကို ေစ်းႀကီးေပးေခၚယူခဲ့လို႔ ၾကယ္စင္စုအသင္းလို႔ နာမည္ႀကီးခဲ့ပါတယ္။

၂၀၀၁ ခုႏွစ္မွာ ရီးရဲလ္ဟာ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ကမ႓ာ့စံခ်ိန္တင္ေျပာင္းေရႊ႕ေၾကးျဖစ္တဲ့ ေပါင္ ၄၅.၈ သန္းနဲ႔ ကမ႓ာ့ဖလားနဲ႔ ယူ႐ိုခ်န္ပီယံကစားသမား ဇီဒန္းကို ဂ်ဴဗင္တပ္ကေန ေခၚယူခဲ့ပါတယ္။

ဘာေနဗ်ဴးမွာေတာ့ ဇီဒန္းဟာ ဖီဂို၊ ရာအူးလ္၊ ေရာ္နယ္ဒို(ဘရာဇီး)တို႔နဲ႔ တစ္သင္းတည္းကစားခဲ့ၿပီး ကြင္းလယ္မွာ အဂၤလန္အသင္းေခါင္းေဆာင္ ဘက္ခမ္းနဲ႔အတူ ေျခစြမ္းျပခဲ့ပါတယ္။

သူအနားမယူခင္ ၅ ႏွစ္အတြင္းမွာ ရီးရဲလ္ကို ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ လာလီဂါခ်န္ပီယံျဖစ္ေစခဲ့ၿပီး ဖီဖာကမ႓ာ့အေကာင္းဆံုးကစားသမားဆုကို တတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ရရွိခဲ့ပါတယ္။

သံုးသပ္ခ်က္
စပိန္ေဘာလံုးကေလာင္ရွင္ အန္ဒီ၀က္စ္
“ၿမိဳ႕ခံၿပိဳင္ဘက္ အက္သလက္တီကိုနဲ႔ ၁-၁ သေရက်ခဲ့တဲ့ ေအာက္တိုဘာပြဲစဥ္အၿပီးမွာ ပထမဆံုးအႀကိမ္ အႀကီးအက်ယ္ေ၀ဖန္ခံခဲ့ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီေ၀ဖန္ခ်က္ေတြက ႏို၀င္ဘာလ အယ္လ္ကလက္စီကိုမွာ ဘာကာကို ၄ ဂိုးျပတ္႐ႈံးေတာ့ အျပင္းအထန္ႏွိပ္ကြပ္ခံရတာနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္လိုက္ရင္ မေျပာပေလာက္ပါဘူး။ အဲဒီပြဲရလဒ္က လီဗာပူးနည္းျပေဟာင္း ဘင္နီတက္ဇ္ကို ထုတ္ပစ္ဆိုၿပီး ဘာေနဗ်ဴးကြင္းထဲမွာ ေၾကြးေၾကာ္သံေတြ ညံေစခဲ့တယ္။ ဘင္နီတက္ဇ္က အဲဒီဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ကေန ျပန္ၿပီးနလန္ထလာေပမယ့္ သူထြက္ခြာရမယ့္အခ်ိန္ႏြံထဲကေနေတာ့ ႐ုန္းမထြက္ႏိုင္ခဲ့ဘဲ ဘာေနဗ်ဴးမွာ အသင္းလူစာရင္းေၾကညာတိုင္း ဘင္နီတက္ဇ္နာမည္ေနာက္က ေလွာင္ေျပာင္သံေတြ တိတ္သြားေအာင္ မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ဒီေတာ့ သူထြက္သြားရတာက အံ့ၾသစရာမရွိဘဲ ဘင္နီတက္ဇ္ရဲ႕ရီးရဲလ္နည္းျပေခတ္ဟာ အဆံုးမဲ့ဖိအားေတြနဲ႔အတူ ဇာတ္သိမ္းသြားခဲ့ရတယ္”

ဘင္နီတက္ဇ္ရဲ႕ ေနာက္ခရီး
ဘင္နီတက္ဇ္ကို လီဗာပူးနဲ႔ ဗလင္စီယာမွာ ေမတၱာေတြရွိေပမယ့္ နည္းျပဘ၀ေက်ာ္ၾကားမႈကေတာ့ နာပိုလီ၊ ရီးရဲလ္တို႔မွာ တာ၀န္ယူၿပီးေတာ့ ပြန္းပဲ့သြားခဲ့ပါတယ္။

အန္ဖီးလ္ပဲ့ကိုင္ရွင္အျဖစ္ ခ်န္ပီယံလိဂ္ဖလား၊ ဗလင္စီယာနဲ႔ ယူအီးအက္ဖ္ေအဖလားေတြရခဲ့ၿပီး ၂၀၁၃ ေမလမွာ နာပိုလီနည္းျပရာထူးကို ေ၀ၚလ္တာမက္ဇာရီဆီကေန ရယူခဲ့တယ္။

ပထမရာသီမွာ ကိုပါအီတာလီယာဖလားနဲ႔ ခ်ိဳၿမိန္မႈေတြစားသံုးခဲ့ရေပမယ့္ ဒုတိယနဲ႔ ေနာက္ဆံုးရာသီမွာ ခါးသီးမႈေတြ ျပန္ရလိုက္တယ္။

ဟီဂူအင္၊ ကယ္လီဂၽြန္၊ အယ္လ္ဘီအုိနဲ႔ မာတင္တို႔ကို ေျပာင္းေရႊ႕ေၾကးအျမင့္ေတြနဲ႔ေခၚခဲ့ေပမယ့္ ခ်န္ပီယံလိဂ္၀င္ခြင့္မရခဲ့ဘဲ အလွည့္က်ပြဲထုတ္ပံုနဲ႔ ၄-၂-၃-၁ ကစားပံုကို ေခါင္းမာမာနဲ႔ ဆက္သံုးခဲ့လို႔ ေ၀ဖန္မႈေတြခံခဲ့ရတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့လတုန္းက ၀က္စ္ဟမ္းပူးတြဲဥကၠ႒ ေဒးဗစ္ဆူေလဗန္က ဘင္နီတက္ဇ္ကို ရီးရဲလ္နည္းျပအျဖစ္ မခန္႔အပ္ခင္မွာ ၀က္စ္ဟမ္းနည္းျပအျဖစ္ ေခၚယူဖို႔အတြက္ ၂ နာရီေလာက္ပဲ လိုခဲ့တယ္လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ဘင္နီတက္ဇ္ဟာ သူ႔႔ရာဇ၀င္မွာ ဖလားနည္းပါးသူမဟုတ္ဘဲ ခ်ဲလ္ဆီးပရိသတ္ေတြကို သေဘာက်ေအာင္ မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ ခဏတာနည္းျပဘ၀မွာ ယူ႐ိုပါလိဂ္ဖလားရခဲ့ေပမယ့္ ဒီမက္တီယိုနဲ႔ အစားထိုးခံရၿပီး အင္တာမီလန္မွာလည္း ကမ႓ာ့ကလပ္ခ်န္ပီယံဖလားနဲ႔ အီတလီစူပါဖလားေတြ ရခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီေတာ့ အခုအခ်ိန္အထိ လီဗာပူးမွာ မိသားစုအိမ္ရွိေနေသးတဲ့ ဒီနည္းျပရဲ႕လားရာကေတာ့ ပရီးမီးယားလိဂ္ကလပ္ေတြျဖစ္လာမယ္လို႔ ခန္႔မွန္းရပါတယ္။

ေမာ္ရင္ညိဳနဲ႔ ရီးရဲလ္တြဲျမင္ရဦးမလား
ဇီဒန္းကိုခန္႔အပ္လိုက္ၿပီးေနာက္မွာ ရီးရဲလ္ဟာ အရင္နာမည္ႀကီးနည္းျပေဟာင္းေတြကို ထည့္မတြက္ေတာ့ဘူးဆိုတာ ရွင္းသြားပါတယ္။

ေမာ္ရင္ညိဳဟာ ၂၀၁၂ မွာ ရီးရဲလ္ကို လာလီဂါဖလားရေစခဲ့ၿပီး ၿပီးခဲ့တဲ့လက ခ်ဲလ္ဆီးက ထုတ္ပယ္ခံလိုက္ရလို႔ လတ္တေလာမွာ အသင္းမဲ့ေနပါတယ္။

သူဟာ ရီးရဲလ္နဲ႔အတူ ခ်န္ပီယံလိဂ္ဖလားမရခဲ့လို႔ မၿပီးျပတ္ေသးတဲ့ရည္မွန္းခ်က္ရွိတယ္လို႔ ဆိုရမွာျဖစ္ေပမယ့္ ေရာ္နယ္ဒိုနဲ႔အဆင္မေျပျဖစ္ခဲ့တာ၊ ရာမို႔စ္၊ ကာဆီးလက္စ္တို႔လို ပရိသတ္အႀကိဳက္ကစားသမားေတြနဲ႔ အဖုအထစ္ေတြရွိခဲ့တာေတာ့ ရွိပါတယ္။

ေမာ္ရင္ညိဳကို ခ်ဲလ္ဆီးက ထုတ္ပယ္ၿပီးေနာက္မွာ ပီရက္ဇ္ကေတာ့ စပါယ္ရွယ္၀မ္းအတြက္ ဘာေနဗ်ဴးအျပန္ခရီးဆိုတာ မရွိဘူးလို႔ ေျပာထားပါတယ္။

ေဘာလံုးေလာကမွ မွတ္ခ်က္မ်ား
ရီးရဲလ္ဥကၠ႒ေဟာင္း ကယ္လ္ဒါရြန္
“ပီရက္ဇ္က ၿမိဳ႕ျပအင္ဂ်င္နီယာပဲ။ ခင္ဗ်ားနဲ႔ ကၽြန္ေတာ့္ကို တံတားတစ္စင္းေဆာက္ခုိင္းရင္ေတာ့ ေသခ်ာတာက အဲဒီတံတားၿပိဳက်လိမ့္မယ္။ အန္စေလာ့တီကို အားလံုးက သေဘာက်ေနခ်ိန္မွာ သူက ထုတ္ပစ္လိုက္တယ္။ ဇီဒန္းကို ကံေကာင္းပါေစလို႔ ဆုေတာင္းေပးခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ခက္ေတာ့ ခက္လိမ့္မယ္။ သူမေအာင္ျမင္ရင္ လာမည့္ဇြန္လမွာ နည္းျပေနရာကို ေမာ္ရင္ညိဳေရာက္လာမွာ အေသအခ်ာပါပဲ။ ပီရက္ဇ္က အေျပာင္းအလဲလုပ္ဖို႔ ဘာမွမေျပာခဲ့ဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲ။ ရီးရဲလ္ရဲ႕တကယ့္ဇာတ္လမ္းမွန္က အဲဒါပဲ။ ကစားသမားေတြက ဇီဒန္းကို သေဘာက်တယ္။ သူက ရီးရဲလ္နဲ႔အတူ အားလံုးေအာင္ျမင္ခဲ့တယ္။ ပရိသတ္ေတြက သူ႔ကို အေကာင္းဆံုးပံုစံနဲ႔ႀကိဳဆိုၾကမွာ ေသခ်ာပါတယ္”

ရီးရဲလ္နည္းျပေဟာင္း ဂၽြန္တိုရွက္
“ရီးရဲလ္ကို ကၽြန္ေတာ္တာ၀န္ယူခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ရွိခဲ့ၿပီး။ ဒီအသင္းကို ၂ ႏွစ္တာ၀န္ယူရရင္ ဘယ္သူ႔အတြက္ဆမဆို လံုေလာက္ၿပီလို႔ ေတြးခဲ့ဖူးတာ မွတ္မိတယ္။ အဲဒီအသင္းမွာက အားလံုးႏိုင္မွျဖစ္မွာ။ ႏိုင္ၿပီးေတာ့လည္း အရမ္းေအာင္ျမင္မွ ရပ္တည္ႏိုင္မယ္။ အရင္က အေျခအေနနဲ႔ေတာ့ အတူတူပါပဲ။ ဘာကာကို ၄ ဂိုးျပတ္ ႐ႈံးလိုက္တာနဲ႔ ဘင္နီတက္ဇ္အတြက္ အားလံုးဆိုးကုန္ေတာ့တာပဲ။ ဥကၠ႒က ဖိအားေအာက္ေရာက္ေနေတာ့ အလြယ္လမ္းကို ေရြးလိုက္တာပဲ။ ဇီဒန္းက ကစားသမားေကာင္းဆိုေပမယ့္ နည္းျပအေတြ႕အႀကံဳက သုညပဲရွိေသးတယ္။ ဒါက ပီရက္ဇ္ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးအံစာပစ္ခ်က္ပဲ။ သူက ဇီဒန္းကို အၿမဲတမ္းစံျပအျဖစ္ထားတယ္။ ဇီဒန္းက အခုဆိုရင္ ဥကၠ႒အတြက္ လူသားဒိုင္းျဖစ္သြားၿပီ။ ဒီတစ္ကြက္နဲ႔အဆင္မေျပရင္ေတာ့ အသင္းထိပ္ပိုင္းရာထူးေတြ အေျပာင္းအလဲျဖစ္လာလိမ့္မယ္”

ဘန္ေလကစားသမား ဂ်ိဳေယးဘာတန္
“ပခံုးခ်င္းယွဥ္ေျပးေနရတဲ့ အေျပးၿပိဳင္ပြဲလိုပဲ။ ဥေရာပဖလားမရတဲ့နည္းျပဆိုရင္ လစ္လိုက္ေတာ့လို႔ အေျပာခံရမယ္။ ဒီလိုအသင္းႀကီးေတြက ဘယ္အခ်ိန္အထိ အခုလိုအေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္ေနၾကမွာလဲ။ ရီးရဲလ္မွာ ဥကၠ႒ရာထူးအတြက္ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈဘယ္ေလာက္နက္နဲလဲဆိုတာ ေမ့ထားလို႔မရဘူး။ သူတို႔က ေဘာလံုးေလာကနဲ႔ပဲ သက္ဆိုင္တာမဟုတ္ဘူး။ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္တဲ့အင္ဂ်င္နီယာက ဒီလိုကလပ္မ်ိဳးကို ဥကၠ႒တာ၀န္ယူထားတာ ဘယ္ႏွသင္းမ်ားရွိလို႔လဲ”

Ref: BBC